Tajemnice Bazyliki świętego Piotra w Rzymie

Dziś opuszczamy na chwilę granice Italii i przenosimy się zaledwie krok dalej, a mianowicie do Watykanu. Dla nas Piazza San Pietro i Bazylika św. Piotra to nieodłączne elementy Rzymu, jednakże by zachować ład i porządek przekazywanych informacji zaznaczamy, że jesteśmy w Watykanie. Bez wątpienia Bazylika to jedna z najbardziej rozpoznawalnych świątyni na świecie, dla katolików zapewne najważniejsza. Swoim ogromem, przepychem, bogactwem onieśmiela niejednego turystę. Odkryjmy zatem razem tajemnice Bazyliki świętego Piotra w Rzymie. 

Najpierw kilka faktów

Dzisiejsza Bazylika góruje nad grobem św. Piotra, którego pochowano prawdopodobnie w roku 64 n.e. Pierwotnie nad grobem wybudowana została skromna nisza, chroniąca go przed warunkami atmosferycznymi. Następnie cesarz Konstantyn Wielki zlecił budowę wielkiego kościoła, który z czasem popadł w ruinę i stanowił zagrożenie dla gromadzących się w środku wiernych. Między innymi mury zaczęły się niebezpiecznie przechylać. I tak w XVI wieku rozpoczęto budowę Bazyliki, jaką znamy i podziwiamy do dziś. Dokładniej rzecz ujmując przysłowiowy kamień węgielny położono w roku 1506. Budowa trwała całe 120 lat. Zaprojektowanie nowej świątyni Papież Juliusz II powierzył Bramantemu. Miał on wizję, że bazylika będzie połączeniem dawnej świątyni Konstantyna z umieszczonym pośrodku panteonem. Przyznajcie, że sama wizja była niezwykle odważna.  

Kościół wzniesiony jest na planie krzyża łacińskiego, główna nawa ma 187 m długości. Nad Bazyliką króluje kopuła o wysokości 136,5 m. Jest tak wysoka, że w środku zmieściłaby się Statua Wolności! Kopuła zaprojektowana została przez Michała Anioła, który niestety nie doczekał końca jej budowy. Bazylika św. Piotra w Rzymie to drugi największy kościół na świecie. Wewnątrz znajduje się aż 11 kaplic i 45 ołtarzy! Może pomieścić aż 60 tysięcy wiernych. 

Przy projektowaniu, budowie oraz ozdabianiu kościoła brała udział cała plejada znakomitych nazwisk. Poza oczywiście Michałem Aniołem, Berninim, Bramantem, swoją cegiełkę dołożył także Rafael Santi, Fra Giocondo, Carlo Moderna czy Borromini.

Tajemnice Bazyliki świętego Piotra w Rzymie

Ale nie o tym jest dzisiejszy wpis. Spróbujmy odkryć jakie tajemnice i smaczki kryje w sobie ta niezwykła świątynia. Sprawdźmy zarówno te ciekawostki z zamierzchłych czasów, jak i te bardziej współczesne. Zaczynamy!

Historia też może być ciekawa…

• Problemem przy budowie obecnej Bazyliki okazał się.. brak środków. Papież Juliusz II della Rovere by zdobyć pieniądze na budowę sprzedawał odpusty. Wręcz wprost zachęcał do dawania datków w zamian za uzyskanie odpustu zupełnego. Może i nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie to, że rok przed rozpoczęciem budowy osobiście wydał bullę zakazującą takiego zachowania!
• Z przymrużeniem oka, ale można powiedzieć, że XVI-wieczni budowniczy byli prekursorami ruchu „zero waste”. Materiały na budowę bazyliki pochodziły z Koloseum i rozbiórki starożytnych świątyń z Forum Romanum, które uznawanego wówczas za śmietnik Rzymu.
• Pod kopułą zaprojektowaną przez Michała Anioła znajdują się mozaiki przedstawiające czterech ewangelistów. Postacie są wręcz olbrzymie – przykładowo pióro św. Marka ma aż 1,5 m długości! Warto też wspomnieć, że malowidła znajdujące się w świątyni tak naprawdę nie są malowidłami tylko mozaikami.

• Baldachim Berniniego – wznosi się nad ołtarzem, na którym jedynie papież ma prawo odprawiać msze święte. Zrobiony jest z brązu, który zerwano z portyku Panteonu, pozłacany, opiera się na czterech spiralnych kolumnach, których kształt miał przypominać brzuch ciężarnej kobiety. Na bazie każdej z kolumn Bernini umieścił płaskorzeźby pokazujące zmiany wyrazu twarzy kobiety podczas porodu, by zwieńczyć je twarzą uśmiechniętego dziecka. 
• Od frontu, do Bazyliki prowadzi 5 drzwi. Te położone najbardziej z prawej strony to Porta Santa – tzw. Drzwi Święte, które otwierane są jedynie w Roku Świętym. Obecnie, aby je otworzyć, Papież puka w drzwi, które otwierają się i zostają otwarte przez cały rok. Po zamknięciu drzwi są zamurowywane od wewnątrz świątyni. Jednak przed rokiem 1975 wyglądało to trochę inaczej. Porta Santa zamurowywane były także z zewnętrznej strony, a papież przed ich otwarciem rozpoczynał burzenie muru poprzez trzykrotne uderzenie w niego srebrnym młotem. Gest ten z kolei symbolizował oczyszczenie z grzechów. Po zamknięciu drzwi papież uczestniczył także w zamurowywaniu drzwi, kładąc kielnią cement na pierwsze ułożone cegły.

Pieta – arcydzieło budzące wiele kontrowersji

• W Bazylice możemy podziwiać jedyne dzieło Michała Anioła, które osobiście podpisał. Mowa oczywiście o Piecie – czyli rzeźbie Matki Boskiej trzymającej w swoich ramionach ciało Jezusa ściągnięte z krzyża. Podpis ten wybitny rzeźbiarz umieścił na szarfie Maryi. Dlaczego Michał Anioł zdecydował się podpisać akurat to dzieło? Gdy je wykonał miał zaledwie 24 lata i był nikomu nieznanym artystą. Zobowiązał się wykonać na zlecenie pewnego kardynała „najpiękniejszą rzeźbę w całym Rzymie i to zaledwie w ciągu roku”. Michał Anioł dotrzymał słowa, a Pieta pierwotnie zdobiła grób wspomnianego kardynała. Faktycznie, w opinii publicznej rzeźba budziła same zachwyty, jednakże nikt nie wiedział czyjego była autorstwa. Legenda głosi, że Michał Anioł usłyszał pewnego razu dyskusję dwóch osób, który dywagowali czy Piety nie wyrzeźbił inny artysta. Wówczas zakradł się w nocy do krypty i na szarfie wyrył swoje imię i nazwisko. 

• Z Pietą wiąże się kolejna ciekawostka. Mianowicie, obecnie Pieta umieszczona jest w nawie za szybą pancerną.  Wynika to z tego, że w roku 1972 pewien węgierski szaleniec, wierzący, iż sam jest Chrystusem, uderzał w rzeźbę ciężkim młotem. Wskutek 15 uderzeń odpadło ramię Matki Boskiej, odłupany został kawałek nosa i zniekształcona twarz. Niezwłocznie rozpoczęto prace renowacyjne, wzorując się na kopii znajdującej się w kościele w Poznaniu. Od tego czasu Pietę objęto szczególną ochroną. 
• W Bazylice znajduje się 147 grobów. Przy czym część ciał pochowanych tam papieży zmumifikowano lub zabalsamowano. Dzięki temu możemy oglądać na przykład idealnie zachowane ciało Innocentego XI, na twarz którego nałożona jest maska. Zdarzył się ponoć zwiedzający, który spytał czy w Bazylice pochowany jest także Lucyfer… 

Czas na współczesne ciekawostki

• Jak zapewne wiecie wstęp do Bazyliki jest bezpłatny, natomiast tak jak w każdym kościele obowiązują pewne zasady co do ubioru. Nie można mieć zbyt krótkich spodenek czy spódniczki, ani odkrytych ramion. Ten wymóg jest bardzo przestrzegany i każdy turysta sprawdzany jest przy wejściu. Raz miała miejsce sytuacja, że pewna turystka chciała wejść do świątyni w samym kostiumie kąpielowym. Gdy przy wejściu została poproszona o ubranie się, zarzuciła na siebie płaszcz. Przy czym niezwłocznie po wejściu do kościoła go zdjęła, wprost przed przerażonym zakonnikiem. Na jej widok krzyknął „Precz szatanie!”.
• Wróćmy jeszcze na chwilę do Piety Michała Anioła. Jeden z przewodników oprowadzających wycieczki po Bazylice udzielił wywiadu, że był zdumiony gdy jeden z turystów zadał mu pytanie „czy Jezus pozował do Piety Michała Anioła?”. 

• Jak już wspominaliśmy z kopuły Bazyliki św. Piotra roztacza się przepiękny widok na cały Plac św. Piotra i panoramę miasta. Turyści, aby go zobaczyć muszą wdrapać się po ponad 500 schodach i dodatkowo zapłacić za bilet wstępu. Jednak czy wiecie, że niektórzy mogą ten widok podziwiać każdego dnia i to za darmo? Właśnie na górze świątyni przy kopule znajdują się mieszkania robotnicze.

Turyści potrafią jednak zaskoczyć…

• Plac Świętego Piotra, Muzea Watykańskie to można powiedzieć mekka dla drobnych złodziei oraz oszustów próbujących dorobić się na niewinnych turystach. Często zaczepiają oni ludzi stojących w kolejce, oferując o wiele droższe bilety oraz obiecując przejście bez kolejki. Parę lat temu miała miejsce bójka pomiędzy kilkoma takimi „konikami” z Peru i Argentyny. W wyniku tej awantury o turystów trzech imigrantów trafiło do szpitala, a wraz z nimi policjant, który próbował ich rozdzielić. 
• Do Bazyliki wchodzi też całe mnóstwo żartownisiów. Chowają się np. w konfesjonałach i robią tam sobie śmieszne zdjęcia. W 2008 roku głośno było o przypadku, gdy straż wyciągała z konfesjonału turystę przebranego w sutannę, chcącego spowiadać chętnych wiernych. 
• Na szczycie fasady Bazyliki św. Piotra znajduje się 13 figur, przedstawiających Jezusa, Jana Chrzciciela oraz 11 apostołów – bez św. Piotra. Podczas jednej z wycieczek turysta zapytał kogo przedstawiają te figury. Przewodnik, nieco niedbale odpowiedział, że apostołów. jednakże turysta niestrudzenie drążył temat „Ale figur jest 13!”. W tym momencie jego żona wtrąciła się do rozmowy mówiąc „Kochanie, to jest 12 apostołów i Juliusz Cezar!”. 

È divertente – posłuchaj podcastu o tajemnicach Bazyliki świętego Piotra

Mamy nadzieję, że przytoczone powyżej tajemnice Bazyliki świętego Piotra w Rzymie były dla Was ciekawe. Jeśli wolicie ich wysłuchać to poniżej zostawimy link do naszego podcastu.