Krzywa wieża w Pizie – dlaczego jest krzywa?

Tytuł na pozór banalny. Warto przyjąć po prostu, że skoro wieża w Pizie jest krzywa, to taka jest i tyle w temacie. Bez potrzeby zastanawiania się nad przyczynami takiego stanu rzeczy, możemy skończyć mówiąc: jedna z najbardziej rozpoznawalnych budowli Italii, ozdoba toskańskiej Pizy, można dorzucić jeszcze, że zabytek wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Może warto jednak na chwilę zatrzymać się i zaznajomić z naszą opowieścią dotyczącą tej Wieży. Czy ktoś wierzy czy nie wierzy, gdyby nie było tej wieży, świat nie byłby taki sam.

Kilka istotnych faktów

Budowana przez ponad 200 lat, Krzywa Wieża w Pizie waży prawie 14.5 tys. ton, liczy sobie 8 pięter, co łącznie daje jej wysokość 58,36 m. Dla porównania Statua Wolności, witająca statki wpływające do portu Nowy York, wysoka jest na 93 m, a Wieża Eiffle’a – symbol  Paryża mierzy 324 metry. W porównaniu do paryskiej konstrukcji, niższa wieża w Pizie, waży więcej od rywalki o ok. 50% procent. Cała jest z białego marmuru. Na każdym piętrze wieży znajduje się po 30 łuków, ostatnie piętro zaopatrzone jest w 16 łuków. To właśnie tam znajduje się 9 dzwonów o łącznej wadze 9.5 tony.

Na szczyt wieży możemy się dostać a piedi, pokonując dokładnie 297 stopni. Jeśli myślicie, że środek wieży jest równie zdobny i interesujący jak jej zewnętrze to musimy Was rozczarować. Wewnątrz Krzywa Wieża w Pizie jest… pusta! Poza schodami nie ma tam dosłownie nic.

Wejdź z nami na Krzywą Wieżę

Historia Wieży

Szpadel w ziemię wbito w dniu 9 sierpnia 1173 roku. Pierwszy etap budowy trwał od 1173 do 1178 r. Budowę przerwano na IV kondygnacji, bo już wówczas budowla zaczęła się przechylać. Podjęto wówczas pierwszą próbę wyprostowania wieży, wydłużając kolumny po jednej stronie. Niestety osiągnięto skutek odwrotny do założonego, bo wieża przechyliła się w drugą stronę! Ze względu na trudną sytuację polityczną prace nad wieżą przerwano na prawie 100 lat. Roboty budowlane wznowiono w 1272 r., a drugi etap zakończono w 1278 r. W tym czasie zostały wzniesione kondygnacje od IV do VII. I znów dało się zauważyć nieznaczne nachylenie wieży. W 1370 r. ukończono budowę VIII kondygnacji. Zawieszono dzwon. Trzeci etap budowy trwał bez mała 10 lat. Już pod koniec budowy przechylenie wieży wyniosło 1.5 stopnia.

Krzywa wieża w Pizie został zamknięta dla turystów w 1900 roku. Krzywizna wieży wynosiła już 5.5 stopnia. Dodatkowo w tym okresie runęła inna toskańska wieża, która nie była przechylona, co władzom miasta dało do myślenia odnośnie bezpieczeństwa zwiedzających. Powołany został specjalny zespół, którego zadaniem było opracowanie najlepszej metody, by ocalić wieżę. Zespołem kierował profesor Michele Jamiołkowski – włoski inżynier o polskich korzeniach. 

Konserwacja wieży trwała ponad 20 lat. W tym czasie poza wzmocnieniem fundamentów, wieża została także oczyszczona z wszelkich zanieczyszczeń, w tym pyłu i smogu, a także licznych napisów pozostawionych „na pamiątkę” przez turystów. Zespół pozbierał także wszelkie kawałki marmuru, które poodpadały z wieży i umieścił je z powrotem na swoim miejscu.

Dlaczego Krzywa Wieża w Pizie jest krzywa?

Trochę tak jak w przypadku specyficznych, strzelistych budowli jak np. latarni morskich i innych rozwiązań architektonicznych przylegających do lini brzegowej, a tym samym mogących mieć kontakt z terenami podmokłymi, przyjęto, że fundamenty takich budowli pozostawia się przynajmniej przez rok w tzw. spoczynku.

Pierwsza faza robót została wstrzymana w połowie trzeciego piętra, bo wieża zaczęła się pochylać. Jaki był powód tej nieplanowanej sytuacji? Oczywisty z naszego punktu widzenia. Kładąc fundamenty pod wieżę, nie odczekano wystarczająco długo i w konsekwencji fundamenty zaczęły „siadać”. A zatem, w całej tej historii nie ma jakiegoś o szczególnym charakterze powodu nachylenia. Uwarunkowania natury, a dokładnie miękkość gliniastej gleby jest przyczyną krzywizny. 

Czy Torre Pendente di Pisa w końcu runie?

Odpowiedź na to pytanie nie jest oczywista. Dzięki pracom renowacyjnym udało się zatrzymać, a nawet zmniejszyć przechył wieży. Wieża dostała gwarancję stabilności na kolejne 200-300 lat, zatem na razie możemy być spokojni.

Dodatkowo warto wspomnieć, że Krzywa Wieża przetrwała dotychczas co najmniej 4 silne trzęsienia ziemi. Pomimo tego dalej stoi! Jak to możliwe? Geolodzy oraz architekci twierdzą, że jest to zasługa sztywnej konstrukcji wieży oraz… miękkiego, gliniastego podłoża. Działa ono bowiem trochę jak budyń, amortyzując wszelkie wstrząsy w taki sposób, że nie dochodzą do fundamentów wieży. 

Krzywa Wieża w Pizie – kilka ciekawostek

• Zacznijmy od tego, że pomysłów na prace renowacyjne dotyczących Wieży było naprawdę sporo. Znaleźli się także architekci, którzy proponowali i gwarantowali całkowite wyprostowanie Krzywej Wieży. Pomysł ten nie zyskał jednak przychylności władz miasta. Dygnitarze obawiali się, że przez taki proces Piza utraci zainteresowanie turystów. 
• Fundamenty Wieży pierwotnie były wkopane tylko na 3 m pod poziomem terenu. Obecnie ta głębokość to ok 4 m. 
• Liczne próby wyprostowania wieży, przeprowadzane na przestrzeni lat spowodowały, że wieża przechylała się w różnych kierunkach. 
• Krzywa Wieża w Pizie jest jednym z budynków kompleksu znajdującego się na Campo dei Miracoli. Tworzą go: Katedra Santa Maria Assunta, Baptysterium San Giovanni, cmentarz Camposanto Monumentalne oraz dzwonnica – kampanilla czyli nasza Krzywa Wieża. Kompleks znajdujący się na Piazza del Duomo został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1987 r. 
• Krzywa Wieża z pewnością jest najbardziej rozpoznawalną przechyloną budowlą, ale z pewnością nie jedyną. Z uwagi na miękki, gliniaste podłoże, na obszarze toskańskiej Pizy można znaleźć kilka „krzywych wież”. M. in. Dzwonnicę kościoła San Nicola, dzwonnicę kościoła San Michele del Scalzi.

Jeszcze parę ciekawostek historycznych…

• Jedna z legend głosi, że około roku 1600 sam Galileusz przeprowadzał eksperyment dotyczący badania przyspieszenia właśnie ze szczytu Wieży! Zrzucał dwie kule o odmiennej masie z góry i obserwował prędkość spadania. Niestety żadne oficjalne źródła historyczne tej informacji nie potwierdzają. 
• O Krzywej Wieży było także głośno podczas II Wojny Światowej, kiedy to była punktem obserwacyjnym wojsk niemieckich. Plan zakładał jej zniszczenie podczas ataku wojsk amerykańskich. Wieżę do dziś możemy oglądać dzięki niemieckiemu żołnierzowi – Leonowi Wecksteinowi, który był odpowiedzialny za przekazanie sygnału do ataku. Pozostaje jedynie się domyślać, czy przeoczył działania wojsk drugiej strony czy też urzekło go majestatyczne piękno tego marmurowego monumentu.
• Mussolini wypowiadał się bardzo niepochlebnie na temat tego zabytku, wstydził się krzywej wieży. Dlaczego? Ano dlatego, że według niego błędna konstrukcja i przechył były hańbą i wstydem narodowym dla Włoch! W trakcie swojego panowania podjął próbę wyprostowania wieży. W tym celu u jej nasady wywiercono otwory, przez które wpompowano cement, dzięki któremu wieża miała odnaleźć balans. Efektem było dociążenie podstawy wieży, które spowodowało jeszcze większy jej przechył. 
• Na cześć Krzywej Wieży w Pizie nazwana została formacja skalna na archipelagu Geologie, u wybrzeży Antarktydy wschodniej. 

È divertente – nowy podcast duecappucci

Ciekawostek o Krzywej Wieży możecie posłuchać także w formie podcastu:

Zwiedzanie Krzywej Wieży w Pizie

Obecnie wieża znów jest zamknięta dla turystów, jednakże jest to spowodowane trwającą pandemią. Po jej ustaniu z pewnością będzie można ponownie zmierzyć się ze swoimi słabościami i wejść na samą górę. Bilet wstępu kosztuje 18 euro, wycieczka trwa ok 30 minut. Pozostałe zabytki na Polu Cudów (Campo dei Miracoli) można odwiedzić już za 9 euro (Baptysterium, Cmentarz Camposanto, Muzeum delle Sinople i Muzeum Katedralne). Wejścia do samej katedry jest bezpłatne. Po więcej informacji wejdź tutaj.

Na koniec naszej opowieści o Wieży w Pizie zadajmy sobie pytanie czy obecnie w XXI wieku, wieku technologii, używania na najszerszą możliwą skalę komputerów ze specjalistycznym dedykowanym oprogramowaniem, przy wykorzystywaniu narzędzi najwyższych jakości, dałoby się wieżę wyprostować? Otóż nie. Jak już pisaliśmy – nikt się na to nie zgodzi, bo wieża straciłaby najważniejszą swoją właściwość przyciągającą rzesze turystów. Po drugie, z powodu licznych prób jej prostowania wieża nie jest całkowicie prosta, a ma kształt banana.

Jeśli po przeczytaniu artykułu lub po przesłuchaniu podcastu sądzisz, że wszystko było OK możesz postawić mi kawę. Jeśli chcesz: